|
ELİNİ, SOFRANI, KAPINI AÇIK TUT.
GÖZÜNÜ, DİLİNİ, BELİNİ BAĞLI TUT
AHİ EVRAN I VELİ
Aşamadım Şu Dağların Salını
Kırşehir merkeze bağlı Karıncalı, Cemele ve Kurtbeli Yeniyapan köyleri arasında yerleşen Avuç köyü, yaklaşık 250 yıl önce büyük, mamur bir köy idi. Günümüzde bu köyün çeşmesi ve büyük ceviz ağaçları hâlâ durmaktadır.
O günlerde bu köyden bir delikanlı, komşu kızı Arzu'ya gönlünü kaptırır ve kızı kaçırır. Kızın kardeşleri başta olmak üzere akrabaları, kaçan gençleri takip ederler. Kurtbeli Yeniyapan yakınlarındaki halen kızın adıyla anılan 'Arzu Gediği' denilen yerde kızı öldürürler. Kızı kaçıran genci de yine bu gencin adıyla anılan 'Oğlan Pınarı' denilen yerde öldürürler.
Bu olaydan sonra iki taraf arasında başlayan kavga sonucu köy dağılır. Büyük bir kısmı şimdiki Hacıbektaş'a bağlı Avuç köyüne yerleşir. Bazı aileler de civardaki Karıncalı ve Karahıdır köylerine göçerler. Bölgede yaptığımız araştırmalarda bu konu hakkında söylenmiş uzun bir destanın olduğu bildirilmesine rağmen, biz ancak aşağıdaki mısraları derleyebildik.
Aşamadım şu dağların salını
Geçemedim o zalim Kurtbelini
Elimden aldırdım Arzu gelini
Şu dağlarda bir yaralı ceylanım
Cenazem üstünde boz kartal uçar
Al kanım akıyor güllerim açar
Gardaşları gelmiş Arzu'yu seçer
Şu ellerde bir yaralı ceylanım
Avuç'tan çıktık da doğrulttuk yolu
Bize sebep oldu emmimin oğlu
Kaynak: Yusuf Ziya Orbay, Kırşehir, Kurtbeli Yeniyapan Köyü, 1933 Doğ. İlkokul; Nami Sarı, Kırşehir, Yağmurlu Sarıuşağı Köyü, 1942 Doğ. İlkokul; Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları - Baki Yaşa Altınok, Oba Yayıncılık, Mayıs - 2003, Ankara, s.125
Yusuf Ziya Orbay
Kırşehir
CEMALİM
Şen olasın Ürgüp dumanın tütmez
Kıratım acemi konağı tutmaz
Oğlum da pek küçük yerimi tutmaz
Cemalim Cemalim algın Cemalim
Al kanlar içinde kaldım Cemalim
Ürgüp'ten de çıktığımı görmüşler
Taşkadı'nın pınarına inmişler
Beni öldürmeye karar vermişler
Cemalim Cemalim algın Cemalim
Al kanlar içinde kaldım Cemalim
Cemal'in giydiği ketenden yelek
Al kana boyanmış don ile gömlek
Bize nasip değil ecelnen ölmek
Cemalim Cemalim algın Cemalim
Al kanlar içinde kaldım Cemalim
Yöre:Nevşehir / Ürgüp
Kaynak:Refik Başaran
Türkü, öldürülen Cemal'e, karısı Şerife tarafından yakılmıştır. Şerife, 90 yıldan fazla yaşamış, 30 Kasım 1993 günü vefat etmiştir. 14-15 yaşlarında Cemal'le evlenmiş, mutlu geçen birkaç yılı Cemal'in öldürülmesiyle sona ermiş, bu hadiseden sonra bir oğlu ile ortada kalmıştır.
Cemal'in öldürülme hadisesi ve türkünün tam metni şöyledir:
Ürgüp'ün Karlık köyünün eşrafından ve varlıklı bir ailesinden olan Cemal, kalleşlikle öldürülür. Herkesçe sevip sayılan Cemal'in ölümüne yanmayan kalmaz. Eşi Şerife acılarını yaktığı ağıtla hafifletmeye çalışır. Yetim kalan oğlu Mustafa da, birkaç yıl sonra hasat zamanı bir atın tepmesi sonucu ölmüştür.
Ağıt, Şerife'nin ikinci kocası Hayrullah'ın sonraki yıllar Refik Başaran'a "Herkese bir türkü okudun ama, bana okumadın." diye sitem etmesi üzerine Cemal türküsünü plağa okur. Cemal Hayrullah'ın aynı zamanda amcasıdır. Onun öldürülüşü Şerife kadar Hayrullah'ı da etkiler. Şerife'nin türkünün her çalınışında gözünden iplik iplik yaşlar akıtmasını, Cemal'i bir türlü unutamamasını daima anlayışla karşılamıştır.
selam kirsehir ben avustria dan Asir;...
Köylüm
Yıllar gelip geçse, bitse de asır;
Eksik olmaz senin elinden nasır.
Odaya serersin kamıştan hasır,
Vah, benim sahipsiz, çilekeş köylüm !
Çift için koşarsın tarlada atı,
Boşuna beklersin taban fiyatı.
Sürersin kağnıyı, bilmezsin yatı;
Vah, benim sahipsiz, çilekeş köylüm !
Tüfek çatar, asker oldum sanırsın;
Vergi alan tahsildarı tanırsın;
Sandıkta boşuna oy kullanırsın,
Vah, benim sahipsiz, çilekeş köylüm !
AŞIR AVCI
|
